toll-benzeri reseptörleri ne demek?

Toll-Benzeri Reseptörler (TLR'ler)

Toll-benzeri reseptörler (TLR'ler), doğuştan gelen bağışıklık sisteminin önemli bir bileşenidir ve patojenlerle ilişkili moleküler kalıpları (PAMP'ler) tanıyarak bağışıklık tepkisini tetiklerler. Bu reseptörler, omurgalı ve omurgasız hayvanlarda bulunur ve enfeksiyonlara karşı ilk savunma hattını oluştururlar.

Temel Özellikleri:

• PAMP Tanıma: TLR'ler, bakteri, virüs, mantar ve parazit gibi patojenlere özgü moleküler yapıları (örneğin, lipopolisakkarit (LPS), flagellin, çift sarmallı RNA (dsRNA)) tanır.
• Sinyal İletimi: PAMP'lerin bağlanması, TLR'lerin aktivasyonuna ve hücre içi sinyal yollarının (örneğin, NF-κB ve MAP kinaz yolları) aktivasyonuna yol açar.
• Bağışıklık Tepkisi: Aktive olan sinyal yolları, sitokin, kemokin ve diğer bağışıklık medyatörlerinin üretimini tetikleyerek inflamasyonu ve adaptif bağışıklık tepkisini başlatır.
• Konum: TLR'ler, hücre yüzeyinde (örneğin, TLR1, TLR2, TLR4, TLR5, TLR6) veya endozomlarda (örneğin, TLR3, TLR7, TLR8, TLR9) bulunabilir. Bu farklı konumlar, farklı PAMP'lerin tanınmasına olanak tanır.

Önemli TLR'ler ve Tanıdıkları PAMP'ler:

• TLR4: Lipopolisakkarit (LPS) (Gram-negatif bakterilerin hücre duvarı bileşeni)
• TLR5: Flagellin (bakteriyel kamçı proteini)
• TLR3: Çift sarmallı RNA (dsRNA) (viral replikasyonun ürünü)
• TLR7 ve TLR8: Tek sarmallı RNA (ssRNA) (virüsler)
• TLR9: CpG DNA (bakteriyel ve viral DNA)

Klinik Önemi:

TLR'ler, enfeksiyonlara karşı bağışıklık tepkisinde kritik bir rol oynarlar ve ayrıca otoimmün hastalıklar, inflamatuar hastalıklar ve kanser gibi durumlarda da rol oynayabilirler. TLR agonistleri, aşılarda adjuvan olarak kullanılırken, TLR antagonistleri inflamatuar hastalıkların tedavisinde potansiyel terapötik hedeflerdir.